MOXO Eskişehir'de Dikkat Testi Uygulayan Merkezler
ESKİŞEHİR MOXO DİKKAT TESTİ
Eskişehir’de son dönemlerde çocuklarda ve yetişkinlerde Dikkat, Zamanlama, Dürtüsellik ve Hiperaktivite performanslarına yönelik sorunlara bağlı uzman desteği arayışı artmıştır. Bu sorunları yaşayanlar hem performanslarının değerlendirilmesini hem de bu alanlarda destek almak istemektedir. MOXO Dikkat Testi bu alanlardaki performansın değerlendirilmesi için geliştirilmiştir. Bu yazımızda Eskişehir’de MOXO Dikkat Testi uygulamasına yönelik bilgiler paylaşacağız.
MOXO Dikkat Ölçme Testi Nedir?
MOXO dikkat ölçme testi 6-12 yaş arası çocuklar ve 13-60 yaş arası yetişkinler için geliştirilmiş, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısına yardımcı olan, bilgisayar üzerinden yapılan görsel ve işitsel çeldiricilerin olduğu “online” dikkat ölçme testidir.
MOXO, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun dört ana semptomu olan dikkat eksikliği, zamanlama problemi, dürtüsellik ve hiperaktivitenin objektif olarak ölçülmesini sağlayan bir testtir.
MOXO Dikkat Performans Testi, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunu teşhis etmeye yardımcı olan bir testtir. 6 yaş ve üzeri kişiler için geliştirilmiştir. Görsel ve işitsel girişim faktörleri kullanılarak insanın dikkat performansını bilgisayarda ölçer. Doğru tanı koymaya yardımcı olur ve güvenilirliği %90 'a ulaşır.
MOXO Dikkat Testi Ne Kadar Sürede Yapılmaktadır?
Test çocuklarda yaklaşık 15 dakika , yetişkinlerde 18 dakika sürmektedir.
Bilgisayar Üzerinden Yapılan Testin Avantajları
OBJEKTİFLİK: Objektif ve somut bir sonuç vermesi bu testin en büyük avantajıdır.
ÖLÇÜLEBİLİRLİK VE DOĞRULUK: Kişinin dikkatini ölçmede bilgisayarlı testler doğru sonuç vermektedir.
DOĞRUDAN DEĞERLENDİRİLEBİLME: Test öncesi kişinin herhangi bir ilaca veya test hazırlığına ihtiyacı yoktur.
HIZLI SONUÇ: Test sonlanır sonlanmaz “online” hızlı sonuç alınır.
MOXO Dikkat Testi Kimlere Uygulanırsa Faydalı Olabilir?
Çocuklarda;
· İstemesine ve çaba göstermesine rağmen derslerde başarılı olamayan
· Küçüklükten beri hep hareketli olan, sık yaralanmaya ve kaybolmaya maruz kalan
· Sınavlarda ve günlük hayatta zamanlama problemi yaşayan (evden hep en geç çıkan, sınavlarda soruları tamamlamayı yetiştiremeyen…)
· Ödevlerini hep son ana bırakan, programlı çalışamayan, işleri sıraya koyamayan
· Olaylara ve kişilere ani ve gereğinden fazla tepki veren
· Öğretmen veya anne / baba tarafından sakin olmasına rağmen dikkatini toplayamayan veya devam ettiremeyen
Yetişkinlerde;
· Normalden daha sık ev, iş, sevgili-eş değiştiren kişiler
· Çabuk unutan, toplantılarda, derslerde dikkatini toplayamayan
· Sık trafik kazası yapan
· İş hayatında zekasından beklenen performansı gösteremeyen
· Yoğun dikkat gerektiren işlerde çalışanlar; pilot, iş makinesi operatörü, borsa ve banka çalışanı
MOXO Dikkat ölçme Testi Klinisyenlere Neler Kazandırır?
DOĞRULUK: MOXO dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun dört bileşeni olan dikkat, zamanlama, hiperaktivite ve dürtüselliği ölçer. Dürtüsellik ile hiperaktivite; zamanlama problemi ile dikkat eksikliği arasındaki nüansı ayırt edebilir.
KİŞİSEL DİKKAT PROFİLİ: Kişinin yaşına ve cinsiyetine göre dikkat profilini verir. Özellikle yoğun dikkat gerektiren mesleklerde görsel ve işitsel çeldiricilerin dikkat üzerine etkisini gösterebilir.
ÇELDİRİCİLER: MOXO gerçek hayattakine benzer uyaranların simülasyonu ile kişinin bu durumlardaki performansını ölçer. Test sırasında ayrı ayrı işitsel ve görsel hem işitsel hem görsel kombine çeldiriciler kullanılır. Kişinin bu etkiler altında dikkati, zamanlaması dürtüselliği ve hiperaktivitesi değerlendirilir. Tüm bu parametrelerin çeldiriciler ile değişkenliği tek tek değerlendirilebilir.
TEDAVİYE YANITIN DEĞERLENDİRİLMESİ: Testin tedavi sonrasında uygulanması ile tedavi öncesi ve sonrası farklar objektif olarak değerlendirilir.
MOXO D-CPT Detayları
MOXO d-CPT te harf ve rakam kullanılmamaktadır. Testin uygulandığı kişiden, hedef uyarı ekranda belirir belirmez bilgisayar klavyesinin “space” (boşluk) tuşuna bir kere, sadece bir kere, mümkün olan en kısa zamanda basması istenir. Hedef uyarı ekranın tam ortasında belirir ve ekranda 0.5, 1 veya 4 saniye kalır. Hedef ekrandan kalkınca, hedefin ekranda kaldığı süre kadar boş zaman verilir. Bu “boş zaman” aslında dikkati bozuk olmayan ama zamanlama problemi yaşayan kişilerin doğru değerlendirilmesine olanak sağlar.
MOXO dört performans endeks puanı içerir:
1. Dikkat
2. Zamanlama
3. Dürtüsellik
4. Hiperaktivite
Test Sekiz Aşamadan Oluşmaktadır
Aşama 1 > Basit 1: Temel Seviye, dikkat dağıtıcılar çeldirici yoktur. Ekranın tam ortasında hedef uyarı ya da hedef seçilmemiş uyarı belirir.
Aşama 2 > Görsel 1: Minör görsel dikkat dağıtıcılar çeldirici. Ekranın tam ortasında hedef uyarı ya da hedef seçilmemiş uyarı belirirken eş zamanlı olarak ekranın kenarlarından tekli görsel dikkat dağıtıcı (çeldirici) belirir.
Aşama 3 > Görsel 2: Majör görsel dikkat dağıtıcılar çeldirici. Ekranın tam ortasında hedef uyarı ya da hedef seçilmemiş uyarı belirirken eş zamanlı olarak ekranın kenarlarından ikili görsel dikkat dağıtıcı (çeldirici) belirir.
Aşama 4 > İşitsel 1: Minör işitsel dikkat dağıtıcılar çeldirici. Ekranın tam ortasında hedef uyarı ya da hedef seçilmemiş uyarı belirirken eş zamanlı olarak tekli işitsel dikkat dağıtıcı (çeldirici) verilir.
Aşama 5 > İşitsel 2: Majör işitsel dikkat dağıtıcılar çeldirici. Ekranın tam ortasında hedef uyarı ya da hedef seçilmemiş uyarı belirirken eş zamanlı olarak ikili işitsel dikkat dağıtıcı çeldirici verilir. r
Aşama 6 > Karışık 1: Minör işitsel ve görsel dikkat dağıtıcıların çeldirici kombinasyonu. Ekranın tam ortasında hedef uyarı ya da hedef seçilmemiş uyarı belirirken eş zamanlı olarak tekli görsel ve tekli işitsel dikkat dağıtıcı çeldirici verilir.
Aşama 7 > Karışık 2: Majör görsel ve işitsel dikkat dağıtıcıların kombinasyonu. Ekranın tam ortasında hedef uyarı ya da hedef seçilmemiş uyarı belirirken eş zamanlı olarak ikili görsel ve ikili işitsel dikkat dağıtıcı çeldirici verilir.
Aşama 8 > Basit 2: Dikkat dağıtıcı yok (Basit 1’e eş). dikkat dağıtıcılar çeldirici yoktur. Ekranın tam ortasında hedef uyarı ya da hedef seçilmemiş uyarı belirir.
Test sırasında kullanılan tüm çeldiriciler ile, kişinin bu etkiler altındaki dikkati, zamanlaması, dürtüselliği ve hiperaktivitesi ayrı ayrı değerlendirilir.
Dikkat
Bu endeks hedef uyaran ekranda iken ya da takip eden boş zamanda verilen doğru cevapların sayısını ölçer (hedef uyarana karşılık space-boşluk- tuşuna basılması). Dikkat Endeksi cevap zamanından bağımsız olarak, doğru tepkilerin değerlendirilmesini sağlar. Böylece gecikmiş dikkatin saf ölçümlenmesini mümkün kılar. Hedef uyaran sayısı ve doğru tepki sayıları arasındaki fark ihmal hatalarının- omission error (hedef uyaranı görüp zamanında basmama)- sayısını verir.
Zamanlama
Zamanlama Endeksi hedef ekrandayken verilen doğru tepkilerin sayısını hesaplar. Dikkat eksikliği hiperaktivite, bilgiyi doğru ve hızlı işleme konusunda zorluk ile ortaya çıkabilir. Geleneksel CPT lerde (Continuous Performance Test = sürekli performans test) zamanlama, tepki zamanı ve tepki zamanı çeşitliği kullanılır. Böyle sistemlerde, uyaran ekranda çok kısa bir süre belirir ve kaybolur. Bilgiyi doğru ama yavaş işleyen bireyler, yanlışlıkla dikkati bozuk olarak değerlendirilebilirler. Oysa ki bu kişiler biraz daha zamanları olsa doğru cevap verebilir. Dikkat sorunu olan kişiler ise yeteri kadar zamanları olsa da doğru tepki veremezler. Bu kişiler zaten hedefin farkına bile varamamışlardır.
Böylece tepki zamanının ölçümü, sadece çabuk tepki verme yeteneğini ifade eder; doğru tepki verme kabiliyetini değil. MOXO d-CPT (Distracter - Continuous Performance Test) her uyarandan sonra, uyaranın ekranda kaldığı süre kadar sunulan boş bir zaman aralığı vardır. Sonuç olarak, MOXO d-CPT “iyi zamanlama” ile verilmiş doğru tepkiler ve “kötü zamanlama” ile verilen doğru tepkiler (hedef ortadan kaybolduktan sonra) arasında ayrım yapılmasını olanaklı kılar.
Dürtüsellik
Dürtüsellik yasaklanmış bir anda cevap vermeye eğilimdir. Uyarıyı tam olarak değerlendirmeden verilen cevaplardır. Hedef olmayan uyaranda “space” tuşa basmak gibi.
Dürtüsellik Endeksi sadece hedef olmayan uyarana karşı tepki olarak 'space-boşluk-’ tuşuna ilk kez basıldığı zamanı dürtüsel davranış olarak kabul eder. Tüm diğer önlenemeyen tepkiler hiperaktif işlem olarak kategorize edilirler.
Hiperaktivite
Hiperaktivite cevapların ve tepkilerin etkin düzenlenmesinde zorlanma, gereksiz ve istenmeyen hareketlerdir. Hiperaktif davranış cevapların gereksiz fazlalığıdır.
Hiperaktivite endeksi dürtüsel tepki olarak kodlanmamış tüm işlem tepkilerinin toplam sayısıdır. Bu tip tepkiler aşağıdakileri kapsar:
”Space” (boşluk) tuşuna hedef ya da hedef-olmayan uyarana tepki için birden fazla kez basılması. Genel olarak hiper-tepkiselliğin bir ölçütü olarak yorumlanır
”Space” (boşluk) tuşu dışında klavyede herhangi bir tuşa rastgele basılması.
MOXO testinin sensivitesi (hassasiyeti) %90; spesifitesi (özgüllüğü) %85 dir.
MOXO Test Sonuçlarının Yorumlanması
Moxo test sonuçları iki ayrı tabloda verilmektedir.
1. Kişisel profili
2. Performans profili
Kişisel Profil, hastanın normal gruba ( yaş ve cinsiyete uygun) kıyasla dört parametrenin düzeyini gösterir. Her endeks için standart bir puan hesaplanır ve dört olası düzeyden birine sınıflanır. Birinci düzey yüksek performansı, ikinci düzey standart performansı, üçüncü düzey normal dağılımdaki düşük performansı, dördüncü düzey ise normal dağılımın altındaki performansı yansıtır, rengi kırmızıdır. Normal dağılım dışındaki bozukluğun derecesi ise hemen altında grafik olarak gösterilmektedir.
Simgesel olarak A (Attention – Dikkat), T (Timing - Zamanlama), I (Impulsiveness –Dürtüsellik), H(Hyperactivity – Hiperaktivite) olarak gösterilir. Harflerin hemen yanındaki sayı performansın düzeyini, normal dağılım dışı olan dördüncü düzeyin yanında S (severity-şiddet) olarak şiddet derecesi verilir.
MOXO Analytics Hakkında
ADHD teşhisi ve tedavi yönetimine modern yaklaşımlar, bozukluğu gelişimsel, bilişsel ve davranışsal olarak tanımlamaktadır. Günümüzde, Moxo Analytics ADHD’nin bu üç bileşeninin her biri için kapsayıcı ve ölçülebilir göstergeler sağlayan tek klinik sistemdir.
MOXO Analytics yeni, online, bilimsel-temelli ve klinik olarak onaylanmış bir sistemdir. Yıllar süren araştırmaların ürünü artık ADHD teşhis ve tedavi sürecinde objektif bir teşhis destek aracı olarak somutlaştı.
MOXO d-CPT’nin yaşa göre ayarlanarak bir kez uygulanması hastanızın dikkat profili üzerine özgün, ölçülebilir perspektif sağlayan çeşitli ayrıntılı raporlar üretilmesi için yeterlidir. ADHD teşhisini geliştirmenin yanında, MOXO Analytics ayrıca profesyonellere bireysel hastaların çeşitli ADHD şikâyetlerini nasıl deneyimlediğine dair bir klinik anlayış sağlamaktadır. MOXO ADHD Testi tarafından ölçülen dört dikkat endeksinin tanımlanmasıyla, raporlar dikkat, hiperaktivite, dürtüsellik ve zamanlama üzerine sonuca yönelik veriler sunarlar. Her endeks nicel ve norma bağlı olarak ölçülür.
Türkiye’de Çocuklarda Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Görülme Oranları
Türkiye’de 7-12 yaş aralığındaki yani ilkokul çağındaki çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) görülme oranı %7 ile %12 arasındadır.
Çocuklarda belirtiler doğumdan önce, anne karnında bile başlayabiliyor. Anneler bu durumu genelde, ‘Daha karnımdayken bile çok hareketliydi’ türünde yorumlarla açıklıyor. Ancak temelde sorunların asıl olarak ortaya çıkması ilk olarak okul tecrübesiyle başlıyor. İlkokul çağının başlamasıyla birlikte bu sorunu yaşayan çocuklarda öğrenme, zamanlama, dürtüsellik ve dikkat bozukluğu görülmeye başlıyor.
Tedavi Edilmeyen Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Ergenlik ve Yetişkinlikte de Sorun Yaratıyor
Küçük yaşlarda fark edilmeyen ya da fark edilse de tedavi sürecine girilmeyen sorunlar ergenlik ve yetişkinlikte de devam ediyor. Derslerde başarısızlık, düzensizlik, yaramazlık, bağımlılığa eğilimli olma, problemler dolayısıyla sık okul değiştirme, ilerleyen yaşlarda sıkça iş ve partner değiştirme gibi problemlerle karşılaşılabiliyor.
Erken Tanının Önemi
DEHB, organik bağlantıları kanıtlanmış biyokimyasal bir rahatsızlık. Bu nedenle tanı ve tedavisi büyük önem taşıyor. Erken yaşta tanı konması ve tedaviye başlanması ile çok büyük yol alınıyor ve kişinin hayatı değişebiliyor.
Ergenlik ve yetişkinlik döneminde de tanı ve tedavi büyük oranda iyileşme sağlıyor.
Lise ve Üniversiteye Giriş Sınavlarından Önce DEHB Tanısı
Çocuk ve gençlerde sıkça dikkat dağılması, derslerde başarı gösterememe, ders çalışamama gibi sorunlar görüldüğünde mutlaka bir uzmana danışılması öneriliyor.
Tanı için şu anda dünyada en son teknolojiyle oluşturulan ve %90 güvenilirliği olan ‘Dikkat Performans Testi: MOXO kullanılıyor. Amerika, İngiltere, Almanya, Hollanda, İspanya gibi 20’ye yakın ülkede sonra Türkiye’de de kullanılmaya başlandı. Üç yıl içinde dünyada yaklaşık 200 bin MOXO testi yapıldı.
Yeni yöntemlerle, dijital ortamda pek çok çeldirici kullanılarak oluşturulan test somut ve matematiksel sonuç veriyor. MOXO testinde, bugüne kadar başka hiçbir DEHB testinde kullanılmayan ‘çeldiriciler’ kullanılıyor. Test sırasında kişi pek çok farklı çeldiriciye maruz kalıyor Tamamen dijital olması nedeniyle subjektifliğe yer bırakmıyor, objektif sonuçları gösteriyor.
Tanı sayesinde başlanacak tedavi yöntemi ve tedavinin gidişatını da somut bir şekilde gözlemleyebiliyor.
Eskişehir’de MOXO Dikkat Testi, çocuklarda ve yetişkinlerde Dikkat, Zamanlama, Dürtüsellik ve Hiperaktivite performanslarını ölçen, uzman psikologlarımız tarafından uygulanan bir testtir.
